Burn-out en overspannenheid

Burnout en overspannenheid

In het kort

Burn-out en overspannenheid ontstaan als je lichaam en hoofd te lang onder spanning staan en niet genoeg herstellen. Je kunt dan extreme vermoeidheid voelen, concentratieproblemen, gespannen spieren, piekeren, slecht slapen en je snel overprikkeld voelen.

Bij een burn-out is je systeem als het ware “opgebrand”, bij overspannenheid zit je stevig in de gevarenzone.

Psychosomatische fysiotherapie is juist bij burn-out en overspannenheid heel passend. We werken met je lichaam (spanning, ademhaling, houding) én met je gedachten, emoties en gedrag (grenzen, perfectionisme, zorgen voor anderen). Zo pak je de kern aan en leer je duurzaam luisteren naar je lichaam.

Hoevaak komt burnout en overspannenheid voor?

In Nederland heeft naar schatting ongeveer 17% van de werkenden last van burn-outklachten. Omgerekend naar de hele bevolking (ongeveer 18 miljoen mensen) gaat het om zo’n 3 miljoen mensen die te maken hebben met burn-out en overspannenheids klachten.

Dat zijn ongeveer 3.000.000 mensen in Nederland.

Je bent dus zeker niet de enige. Burn-out en overspannenheid komen veel vaker voor dan de meesten denken – ook bij jonge mensen, ouders met jonge kinderen en mensen die “aan de buitenkant alles voor elkaar hebben”.

3.000.000

17 %

% van nederland

Mensen in nederland

Video over burnout en overspannenheid en psychosomatische fysiotherapie

Bekijk in deze video hoe psychosomatische fysiotherapie je kan helpen bij burn-out en overspannenheid.
Je hoort hoe de behandeling eruitziet, wat je kunt verwachten en hoe je stap voor stap weer grip krijgt op je energie en je leven.

Therapieën

Wat zijn de behandelingen die onder psychosomatische fysiotherapie vallen bij fysiojaap.

Burn-out en overspannenheid: wat is het precies?

Wat is overspannenheid?

Bij overspannenheid staat je systeem langere tijd “aan”. Je hebt te veel stress gehad, te weinig herstel en je merkt dat je klachten krijgt:

• moe, maar niet echt uitgeput

• snel geëmotioneerd of prikkelbaar

• piekeren, malen

• gespannen schouders, nek, rug

• hartkloppingen of een gejaagd gevoel

• moeite met concentreren en onthouden

Je functioneert vaak nog wel, maar alles kost enorme energie. Je moet steeds harder werken om je dag door te komen.

Wat is burn-out?

Burn-out is een stap verder. Je reserves zijn op.
Signalen van burn-out kunnen zijn:

• extreme vermoeidheid, “op” zijn

• totale blokkade: zelfs kleine dingen voelen te veel

• huilbuien, nergens meer zin in

• niet meer kunnen concentreren of beslissen

• lichamelijke klachten: pijn, spanning, duizeligheid, druk op de borst

• gevoel van falen of schaamte

Je lichaam trekt keihard aan de noodrem. Rust nemen is geen keuze meer, maar noodzaak.

Lichamelijke én psychosociale factoren

Burn-out en overspannenheid gaan nooit alleen over “te veel werken”. Het is meestal een combinatie van:

Lichamelijke factoren

• langdurige spierspanning (nek, schouders, rug, kaken)

• verstoorde ademhaling (te snel, te hoog, oppervlakkig)

• slaaptekort en slechte slaapkwaliteit

• hormonale ontregelingen door langdurige stress

Psychosociale factoren

• perfectionisme, hoge eisen aan jezelf

• moeilijk “nee” kunnen zeggen

• veel zorgen voor anderen, weinig voor jezelf

• problemen op werk of thuis

• ingrijpende gebeurtenissen, verlies of ziekte

Door die combinatie raakt het stresssysteem uit balans. Je lichaam blijft in de “actie-stand” hangen. Je probeert door te gaan, maar je herstelmomenten zijn te kort of te weinig. Op een gegeven moment zegt je lijf: tot hier en niet verder.

Waarom blijft burn-out en overspannenheid soms zo lang?

Veel mensen proberen er eerst “zelf wel even uit te komen”. Een paar dagen vrij, extra weekend rust, en dan weer verder. Maar als de onderliggende patronen niet veranderen, lopen de spanningsklachten weer op.

Andere redenen waarom klachten blijven hangen:

• je negeert signalen van je lichaam

• je schaamt je en praat er weinig over

• je gaat te snel weer alles doen

• je blijft in dezelfde omgeving en dezelfde patronen doorgaan

• je denkt dat je eerst “weer de oude” moet zijn, in plaats van stap voor stap opbouwen

Psychosomatische fysiotherapie helpt juist om die vicieuze cirkel te doorbreken: je leert de signalen van je lichaam herkennen, begrijpen én ernaar handelen.

Psychosomatische fysiotherapie bij burn-out en overspannenheid

Een psychosomatisch fysiotherapeut is gespecialiseerd in klachten waar lichaam en psyche elkaar beïnvloeden. Bij burn-out en overspannenheid werken we zowel met je lichaam als met jouw verhaal.

In de behandeling is aandacht voor:

• spanning in spieren en ademhaling

• je energiebalans: belasting vs. belastbaarheid

• jouw grenzen: hoe herken je ze? hoe geef je ze aan?

• omgaan met gedachten als “ik mag niet falen” of “ik moet doorzetten”

• het opbouwen van vertrouwen in je lichaam

We gaan niet alleen praten, maar ook doen: lichaamsoefeningen, ademhaling, ontspanning, bewegen in een tempo dat bij jou past. Zo ervaar je direct verschil in je lijf, en kun je dit daarna thuis toepassen.

Uitleg & inzicht

Bij burn-out en overspannenheid is goede uitleg een belangrijke eerste stap in herstel. Je klachten zijn geen teken van zwakte, maar een logisch gevolg van langdurige overbelasting.

Met het biopsychosociale model kijken we naar drie gebieden:

• Bio: je lichaam – spieren, hartslag, ademhaling, hormonen, slaap

• Psycho: je gedachten, emoties, overtuigingen (zoals “ik mag geen fouten maken”)

• Sociaal: werkdruk, gezin, mantelzorg, relaties, financiële zorgen

Herstel betekent: op al deze drie gebieden meer balans creëren. Alleen rust nemen is vaak niet genoeg; je hebt ook ander gedrag, andere keuzes en beter luisteren naar je lichaam nodig. Inzicht hierin geeft rust: er ís een verklaring voor hoe jij je voelt, en er is ook een weg terug.

Stap 1.

Praktisch aan de slag

Je hoeft niet alles in één keer om te gooien. Kleine stappen werken beter dan grote plannen. Hier zijn een paar praktische handvatten:

1. Plan echte rustmomenten

Niet 'niks doen', maar actief ontspannen: een wandeling, muziek luisteren, een bad nemen. Zet het in je agenda.

2. Check regelmatig: wat voel ik?

Stel jezelf een paar keer per dag de vraag: "Wat voel ik nu in mijn lijf? Gespannen? Rustig? Moe?" Dit helpt je bewuster worden van signalen voordat je overbelast raakt.

3. Oefen met 'nee' zeggen

Begin klein: een verzoek uitstellen, een afspraak afzeggen, een taak delegeren. Je hoeft niet altijd beschikbaar te zijn.

4. Bouw structuur én flexibiliteit in

Plan werk én rust. Maar wees niet te streng: als je moe bent, mag je aanpassen. Dat is geen falen, dat is luisteren.

5. Beweeg – maar niet te intensief

Lichte beweging (zoals wandelen of fietsen) helpt je stresssysteem reguleren. Vermijd intensieve sport als je uitgeput bent – dat kan juist meer stress geven.

Stap 2.

Herstel stap 3 – Oefening: ademruimte in je lichaam

Deze oefening helpt om je lichaam en zenuwstelsel te kalmeren.

1. Ga comfortabel zitten of liggen. Voeten op de grond, handen op je buik.

2. Sluit je ogen of kijk zacht naar een punt voor je.

3. Adem rustig in door je neus naar je buik (4 tellen), voel je buik zacht omhoogkomen.

4. Adem langzaam uit door je mond (6 tellen), alsof je zachtjes door een rietje uitblaast.

5. Merk op hoe je schouders, kaak en buik aanvoelen, zonder te oordelen.

6. Herhaal dit 10 ademhalingen lang.

Als je merkt dat je duizelig wordt of onrustiger, verkort de telduur of stop even. Deze oefening kun je meerdere keren per dag doen – bijvoorbeeld bij het opstaan, rond de lunch en voor het slapen.

Stap 2.

Reflectie

stel jezelf deze vragen

Reflectie helpt je om patronen te herkennen en bewuster te worden van wat jou uitput of juist voedt. Neem er de tijd voor – je hoeft niet meteen antwoorden te hebben.

• Wanneer voel ik me het meest uitgeput? En wanneer juist niet?

• Welke gedachte hoor ik vaak in mijn hoofd? (bijv. "Ik moet dit afmaken" of "Ik mag niet falen")

• Wat zou ik tegen een vriend(in) zeggen die zich zo voelt als ik?

• Wat geeft mij écht energie? En doe ik dat nog wel?

• Wat zou er gebeuren als ik een dag níet presteren zou?

Deze vragen helpen je om vriendelijker naar jezelf te kijken – en om te ontdekken waar ruimte zit voor verandering.

Stap 4.

“Ik leerde bij FysioJaap dat acceptatie niet hetzelfde is als opgeven. Door te stoppen met vechten tegen wat ik voel, kreeg ik juist weer energie om te doen wat ik echt belangrijk vind.”

Cliënt van FysioJaap

Veel gestelde vragen

1. Gaat burn-out en overspannenheid vanzelf over?

Niet altijd. Alleen “tijd” is vaak niet genoeg. Als de oorzaken en patronen niet veranderen, kunnen klachten terugkomen of blijven hangen. Met gerichte begeleiding vergroot je de kans op duurzaam herstel.

2. Hoe lang duurt herstel van burn-out en overspannenheid?

Dat verschilt per persoon. Bij overspannenheid zie je soms binnen enkele weken duidelijke verbetering. Bij een burn-out kan herstel maanden duren. Belangrijk is dat je in fases opbouwt en niet te snel te veel wilt.

3. Wanneer moet ik naar een psychosomatisch fysiotherapeut?

Als je merkt dat je langdurig gespannen, oververmoeid, opgejaagd of uitgeblust bent en je lichaam steeds meer signalen geeft: kom dan. Ook als je al (deels) in de ziektewet zit of dreigt uit te vallen, kan begeleiding helpen.

4. Hoe ziet een behandeling er ongeveer uit?

We starten met een uitgebreide intake: jouw verhaal, klachten, dagelijks leven. Daarna maken we een plan op maat. De behandeling bestaat uit uitleg, lichaamsgerichte oefeningen (ademhaling, spanning loslaten, houding), opbouwen van activiteit en het leren herkennen en bewaken van je grenzen.

5. Wat kan ik zelf doen naast de therapie?

Zorg voor regelmaat, voldoende slaap, rustige beweging en duidelijke grenzen. Plan dagelijks rustmomenten in en gebruik oefeningen die je van je therapeut meekrijgt. Kleine, consequente stappen zijn belangrijker dan grote sprongen.