Oefening grenzen aangeven PMT: leer je grenzen voelen én aangeven met je lichaam

Oefening grenzen aangeven PMT: voel, herken en versterk jouw grens

Heb je moeite met nee zeggen? Zeg je vaak ja om anderen te pleasen, ook als het eigenlijk te veel is? Dan ben je niet de enige. Veel mensen vinden het lastig om hun grenzen aan te geven, vooral als ze daar van jongs af aan niet in zijn gestimuleerd. Binnen de psychomotorische therapie (PMT) wordt veel gewerkt met oefeningen die je helpen om je grenzen niet alleen te begrijpen, maar vooral ook te voelen en ervaren.

Bij psychosomatische fysiotherapie maken we regelmatig gebruik van oefeningen die gebaseerd zijn op de PMT. Hoewel wij geen psychomotorisch therapeuten zijn, gebruiken we wél werkvormen uit deze benadering die helpen om op een lichaamsgerichte manier grenzen aan te leren geven.

In dit uitgebreide artikel leggen we uit wat PMT is, waarom grenzen aangeven moeilijk kan zijn, hoe een oefening grenzen aangeven in PMT eruitziet, en hoe deze aanpak jou kan helpen bij stress, burn-out of chronische klachten.

Wat betekent grenzen aangeven?

Grenzen aangeven betekent dat je kunt voelen, herkennen en uitspreken wanneer iets voor jou te veel is, niet klopt of niet goed voelt. Het gaat niet alleen om verbaal "nee" zeggen, maar juist ook om opmerken wanneer je lichaam je waarschuwt. Bijvoorbeeld door:

• een verhoogde hartslag

• gespannen schouders

• oppervlakkige ademhaling

• moeheid of onrust

Het is dus essentieel om in contact te staan met je lichaam. En precies daar richt een oefening grenzen aangeven in PMT zich op: grenzen leren herkennen via lichamelijke signalen, en oefenen hoe je die grenzen op een duidelijke manier kunt aangeven.

Wat is psychomotorische therapie (PMT)?

Psychomotorische therapie is een erkende lichaamsgerichte behandelvorm die veel wordt ingezet binnen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Het is gebaseerd op het idee dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. In PMT werk je met:

• bewegingsoefeningen

• spel- en interactievormen

• ontspanningstechnieken

• reflectie via lichamelijke ervaringen

Veel mensen ontdekken in PMT dat hun gedragspatronen, zoals pleasegedrag of over grenzen gaan, zich ook in het lichaam afspelen. Door letterlijk te oefenen met grenzen in contact met anderen, kom je tot diepe inzichten die met praten alleen vaak niet bereikt worden.

Rol van de psychosomatisch fysiotherapeut

Als psychosomatisch fysiotherapeut zijn wij géén geregistreerde psychomotorisch therapeuten.
Wel gebruiken wij in de behandeling regelmatig werkvormen uit de PMT, zoals oefeningen rond grenzen, spanningsregulatie, ademhaling, en lichaamsbewustzijn.

Onze insteek is altijd fysiotherapeutisch: we werken met lichamelijke klachten die samenhangen met stress, burn-out of overbelasting. Binnen onze behandeling helpen we cliënten om bewust te worden van lichaamssignalen, en leren we hen technieken om beter om te gaan met spanning – vaak met behulp van PMT-achtige oefeningen.

Waarom is grenzen aangeven zo moeilijk?

Grenzen aangeven leer je niet op school. En in veel gezinnen is het ook geen vanzelfsprekend onderwerp. Je hebt misschien geleerd om:

• je aan te passen

• door te zetten

• anderen tevreden te houden

• niet lastig te zijn

Het gevolg? Je voelt je schuldig als je “nee” zegt, negeert signalen van je lichaam, en loopt langzaam leeg.

Door een oefening grenzen aangeven PMT leer je:

• beter luisteren naar je lichaam

• je fysieke en emotionele grens herkennen

• je grens stevig en duidelijk aangeven

• zonder schuldgevoel kiezen voor wat jij nodig hebt

5 oefeningen grenzen aangeven PMT (in de psychosomatische fysiotherapie)

Hieronder vind je een aantal lichaamsgerichte oefeningen die wij als psychosomatisch fysiotherapeuten gebruiken, geïnspireerd op PMT. Deze oefeningen zijn bewezen effectief voor mensen met stressklachten, burn-out of psychosomatische klachten.

1. De ruimte-oefening

🔹 Zo werkt het:
Je staat met je ogen dicht in een lege ruimte. Een ander persoon loopt langzaam op je af. Jij zegt op het moment dat het niet meer prettig voelt: “Stop.” Daarna bespreek je samen hoe het voelde.

🔹 Wat leer je:

• herkennen wanneer iemand te dichtbij komt

• op tijd je grens aangeven

• ervaren dat jouw grens ertoe doet

2. De duw-oefening

🔹 Zo werkt het:
Je staat tegenover iemand, handpalmen tegen elkaar. Eén van jullie oefent langzaam druk uit. De ander mag reageren: terugduwen, meebewegen of stoppen.

🔹 Wat leer je:

• hoe je met (sociale of fysieke) druk omgaat

• je eigen neiging tot toegeven of verzet

• voelen wanneer het teveel is

3. De ja/nee-oefening

🔹 Zo werkt het:
Je therapeut stelt simpele vragen: “Wil je gaan zitten?”, “Zullen we beginnen?” Jij reageert zonder na te denken: een stap naar voren = ja, een stap naar achteren = nee. De reactie moet vanuit je gevoel komen.

🔹 Wat leer je:

• je intuïtieve grens leren voelen

• durven luisteren naar je lichaam

• eigen keuzes maken zonder te pleasen

4. Stoplichtoefening

🔹 Zo werkt het:
Je stelt je eigen grenzen voor als een stoplicht. Groen = veilig, oranje = twijfel, rood = grens bereikt. Tijdens gesprekken of opdrachten check je: waar zit ik nu?

🔹 Wat leer je:

• real-time voelen waar je grens ligt

• pauzeren en reflecteren

• eerder ingrijpen bij spanning

5. Grenzen tekenen op papier

🔹 Zo werkt het:
Teken een cirkel op papier: dit is jouw persoonlijke ruimte. Laat iemand ‘binnenkomen’ met woorden, of spelenderwijs met pionnen. Je geeft aan wanneer het te dichtbij komt.

🔹 Wat leer je:

• visueel en lichamelijk bewustzijn van je ruimte

• inzicht in grensoverschrijding

• oefenen met stop zeggen

Voor wie zijn PMT-oefeningen rondom grenzen geschikt?

Een oefening grenzen aangeven PMT is geschikt voor mensen die:

• moeite hebben met nee zeggen

• last hebben van stress, burn-out of overbelasting

• psychosomatische klachten ervaren zoals pijn, vermoeidheid of hyperventilatie

• spanningen voelen in contact met anderen

• zichzelf verliezen in relaties, werk of zorg voor anderen

Bij psychosomatischefysio.nl gebruiken we deze oefeningen als onderdeel van een breder traject waarin lichaamsbewustwording, stressregulatie en gedragsverandering centraal staan.

Waarom is een oefening grenzen aangeven in PMT zo effectief?

Een oefening grenzen aangeven PMT werkt om drie redenen bijzonder goed:

1. Je leert via ervaring, niet via praten

Je hoeft niet te snappen waar je grens zit — je voelt het in je lijf, tijdens de oefening.

2. Je herkent patronen in gedrag én lichaam

Bijvoorbeeld: je houdt je adem in, verstijft of lacht alles weg — terwijl je lichaam eigenlijk nee zegt.

3. Je leert op een veilige manier oefenen

De therapeut of fysiotherapeut biedt een veilige setting waarin jij mag uitproberen, twijfelen en leren.

Hoe ziet een behandeling eruit?

Bij psychosomatische fysiotherapie start je met een uitgebreide intake waarin we je klachten, hulpvraag en belastbaarheid in kaart brengen. Daarna volgt een behandelplan dat afgestemd is op jouw situatie. Behandeling kan bestaan uit:

• gesprekken over stress en gedragspatronen

• ademhalings- en ontspanningsoefeningen

• PMT-geïnspireerde oefeningen zoals hierboven beschreven

• eventueel inzet van ACT, looptherapie of massage

Wanneer is het tijd om hulp te zoeken?

Als je regelmatig over je grenzen gaat, jezelf uitput, of last hebt van lichamelijke klachten die niet vanzelf verdwijnen, is het verstandig om hulp te zoeken. Wacht niet tot je écht vastloopt.

Bij psychosomatischefysio.nl helpen we je om weer in contact te komen met je lichaam, je grenzen te herkennen en het vertrouwen in jezelf te herstellen.

Conclusie: oefening grenzen aangeven PMT als sleutel tot herstel

Een oefening grenzen aangeven PMT is meer dan een techniek — het is een weg naar herstel. Je leert opnieuw luisteren naar je lichaam, stoppen voordat het te laat is, en keuzes maken die bij jóu passen.

Of je nu kampt met stress, burn-out of psychosomatische klachten: via deze lichaamsgerichte aanpak kom je weer in je kracht te staan.

Meer lezen? Bekijk ook:

• Beter leren voelen

• Leren begrenzen

Hulp nodig?
Neem vrijblijvend contact op via psychosomatischefysio.nl of volg FysioJaap op Instagram voor uitleg, oefeningen en tips over stress, grenzen en herstel.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Schrijf je in voor de psychosomatische fysiotherapie nieuwsbrief