Hoe streng ben jij?

In het kort

• Het Zelf draait om psychologische flexibiliteit: flexibel omgaan met jezelf in plaats van vast te zitten in kritische patronen.

• Mensen hebben vaak strenge, ongeschreven regels die energie kosten en stress verhogen.

• ACT helpt je milder en bewuster te worden, zodat je keuzes kunt maken die passen bij jouw waarden.

• Door kleine oefeningen leer je dat de wereld niet vergaat als je niet perfect bent.

Video over het zelf

In deze video legt Jaap uit wat de pijler 'Het Zelf' in ACT inhoudt en hoe je vriendelijkheid en flexibiliteit naar jezelf kunt ontwikkelen. Je leert waarom je zo streng bent voor jezelf en hoe kleine oefeningen je helpen om psychologisch flexibeler te worden.

4 Stappen om Flexibel om te Gaan met Jezelf

Stap 1: Welke regels volg ik onbewust?

Welke regels heb je voor jezelf bedacht? Bijvoorbeeld: "Ik moet altijd alles perfect doen" of "Ik mag nooit fouten maken." Schrijf ze op en kijk welke je echt helpen en welke je juist beperken.

Stap 2: Kies een regel om te onderzoeken

Kies één kleine, relatief veilige regel om te doorbreken. Bijvoorbeeld: een spelfout in een mail laten staan of iets uitstellen wat je normaal direct doet. Het gaat om een regel die je dagelijks ervaart, maar niet wereldschokkend is.

Stap 3: Voer de oefening bewust uit

Doe het opzettelijk. Merk op welke gevoelens en gedachten opkomen. Voel je angst, schaamte of misschien opluchting? Observeer zonder oordeel wat er in jezelf en de buitenwereld gebeurt.

Stap 4: Reflecteer en leer

Bekijk achteraf wat er gebeurde. Vaak zul je merken dat de wereld niet instortte en dat jij de controle had over je regels. Herhaal deze oefening regelmatig om psychologisch flexibeler te worden en milder naar jezelf te kijken.

Lisa had altijd de lat hoog voor zichzelf en durfde nauwelijks fouten toe te staan. In de therapie:

• Oefende ze bewust kleine regels te overtreden.

• Merkten we in rollenspellen hoe ze milder met zichzelf kon omgaan.

• Voelde ze zich rustiger en zelfverzekerder in haar dagelijks leven.

Resultaat: Lisa ervoer minder stress, meer zelfcompassie en kon flexibeler omgaan met haar eigen regels.

Veel gestelde vragen

Wat als ik te bang ben om een regel te breken?

Begin klein en veilig. Het doel is niet om je angst volledig te elimineren, maar om te ervaren dat er niets ernstigs gebeurt als je een regel loslaat.

Hoe verschilt dit van Acceptatie?

Acceptatie gaat over het toelaten van gevoelens en gedachten. Het Zelf richt zich op hoe je met jezelf en je zelfopgelegde regels omgaat. Samen versterken ze psychologische flexibiliteit.

Hoe lang duurt het voordat ik flexibeler word?

Dit verschilt per persoon. Met regelmatig oefenen merk je vaak binnen enkele weken al meer rust en ruimte in je dagelijks leven.

Kan dit ook helpen bij burnout of stress?

Ja. Door minder streng te zijn voor jezelf en flexibeler met regels om te gaan, vermindert interne druk en ervaar je meer energie, ontspanning en veerkracht.

Hoe ziet een behandeling eruit?

Een behandeling is altijd persoonlijk. Vaak beginnen we met inzicht in je stress- en spanningspatroon. Daarna werken we met oefeningen om spanning te herkennen, los te laten en steviger te staan. Dat kan via gesprekken, ademhaling, ontspanning of praktische situaties oefenen.